|
Keni vetëm një minutë? Dëgjo në vend |
OTrajektorja e ne në jetë shpesh mund të ndryshohet nga një moment i thjeshtë. Një moment që ndonjëherë anashkalohet ndërsa po ndodh, por përfundon të jetë vendimi që ndryshon gjithçka.
Për Dr. Roberto Manllo-Karim, me origjinë nga Monterrey, Meksikë, ai moment ndodhi kur ai ishte vetëm 15 vjeç në Tecnológico de Monterrey, universiteti ku ndoqi, dhe përfundimisht e çoi atë të bënte një zbulim që shpëtoi jetë.
Gjatë “ditës së tyre të informacionit”, një kohë në të cilën njerëzit flasin për rrugët e karrierës, Manllo-Karim – një mjek në Specialistët e Veshkave të Teksasit Jugor në McAllen – e gjeti veten duke qëndruar në radhë për inxhinieri.
“Duhej të isha një inxhinier si vëllai im ose një biznesmen si babai im, por radha ishte shumë e gjatë,” tha Manllo-Karim duke qeshur të enjten. “Shkolla e mjekësisë sapo u hap një vit më parë, kështu që linja e shkollës mjekësore nuk kishte njeri. Unë jam 15 vjeç, nuk e dija se çfarë doja të bëja me jetën time, kështu që hyra dhe fola me mjekun që ishte në anën e shkollës mjekësore.”
Ishte ky vendim që e çoi në rrugën e tij në mjekësi.
Ndonëse në atë kohë ndiqte shkollën e mjekësisë të universitetit, ai ende kishte një interes për inxhinierinë, ndaj zgjodhi të merrte kurse programimi kompjuterik.
Ishin ato klasa që e çuan në Universitetin e Kansasit, ku studioi farmakologji, shkencën për të zhvilluar medikamente të reja, nëpërmjet kompjuterëve.
Kur ishte 17 vjeç, ai e kaloi verën në Kansas, ku ndihmoi në shkrimin e programeve kompjuterike për të mësuar farmakologjinë.
“Ajo ishte kur takova disa nga mentorët e mi,” tha Manllo-Karim. “Kam rënë në dashuri me farmakologjinë. Thashë se kjo është ajo që dua të bëj, dua të krijoj njohuri të reja.”
Ai e donte aq shumë farmakologjinë, sa i tha kryetarit se donte të linte shkollën e mjekësisë.
Ai kujtoi gjithashtu kryetarin duke qeshur me të dhe duke i thënë që të mbaronte shkollën e mjekësisë dhe t’i shkruante një letër sapo të mbaronte, sepse do ta lejonte që të kalonte në doktoraturën sapo të mbaronte.
Pikërisht këtë bëri.
Gjatë gjithë shkollës pasuniversitare, ai i fokusoi përpjekjet e tij në të kuptuarit e sëmundjes së veshkave policistike, një sëmundje që prek gjysmë milioni njerëz në qark dhe shkaku i katërt kryesor i dështimit të veshkave dhe që kanë nevojë për dializë.
Ai kujtoi mentorin e tij, Dr. Jared Grantham, duke i thënë se nëse dëshiron të diplomohet, duhet të shkruajë tre punime që tregojnë historinë se si kistet zhvillohen në veshka.
“Mentori im më tha ‘Roberto, nëse nuk ka histori për të treguar, nuk do të të lë të diplomohesh’, tha Manllo-Karim. “Ai më tha ‘më bëj një kist, nuk më intereson nëse ka ndonjë lidhje me mjekësinë, vetëm duhet të di se si të bëj një kist. Nëse e bën këtë, diplomohesh. Nëse nuk e bëni, nuk e bëni.”
Edhe pse sfida e trembi, e shtyu të gjente një zgjidhje.
“Askush nuk e dinte. Ne nuk e kishim idenë se për çfarë ishte sëmundja, “tha Manllo-Karim.
Ai kujtonte se kishte shpenzuar deri në 16 orë në ditë, çdo ditë, duke hulumtuar sëmundjen dhe burimin e saj të mundshëm.
“E hapa bibliotekën çdo ditë për rreth një muaj … do të isha i pari në radhë. Bibliotekari më urrente,” nënqeshi Mangllo-Karim ndërsa kujtonte sasinë e revistave që do të lexonte.
Në fund të ditës ai do të grumbullonte rreth 40 deri në 50 libra, dhe për shkak se zakonisht ishte i fundit që linte, do të thoshte se bibliotekarit i mbetej detyra që t’i kthente.
Ajo mund ta ketë urryer atë për këtë, por në fund ai tha se kjo u shpërblye.
Nëpërmjet kërkimit të tij ai zbuloi se monofosfati ciklik i adenozinës, ose cAMP, bëri që kistet të rriteshin dhe të vazhdonin të zhvillohen.
Ndërsa vazhdonte kërkimin e tij, ai ishte në gjendje të gjente një mënyrë për të parandaluar ose vonuar zhvillimin e sëmundjes.
Ai kujtoi ditën kur ia prezantoi tezën e tij mentorit dhe kolegëve të tij.
“Të hënën (në orën) 8 të mëngjesit në takimin me mentorin tim, sigurisht që të moshuarit fillojnë të flasin të parët, unë jam fëmija i vogël dhe filloj t’i jap të gjitha këto informacione (shumë shpejt) deri në atë pikë sa ai nuk mund ta kuptonte.” Tha Manllo-Karim duke qeshur.
I kujtohej mentori i tij i ulur me mosbesim se për tre muaj Manllo-Karim kishte arritur të zbulonte shkakun e sëmundjes dhe trajtimin e saj.
Pasi kreu tre teste pasuese për të vërtetuar tezën e tij, më në fund ishte gati për botim, ose kështu mendoi ai.
Ai mblodhi tezën dhe fotografitë e tij dhe i la në tryezën e mentorit të tij.
Për habinë e tij, të nesërmen ai pa tezën me bojë të kuqe në tavolinën e tij që i kërkonte ta ribënte. Ai shkoi përpara dhe mbrapa për një kohë derisa nuk mund të gjente më gjëra për të ndryshuar.
“Një ditë shkova tek ai dhe i thashë “Dr. Grantham, kjo është më e mira që mund të bëj.’ E dini se çfarë më tha? ‘OK, unë do ta lexoj këtë’, tha Manllo-Karim, duke shtuar se pikërisht atëherë e kuptoi se nuk i kishte lexuar kurrë kopjet e mëparshme.
Pas dorëzimit për botim u pranua ashtu siç është.
“Ishte një vepër arti në krye të shkencës,” tha ai.
Vepra e tij u botua në vitin 1989.
“I vetmi trajtim i disponueshëm sot bazohet në këtë (tezën e tij),” tha Manllo-Karim, duke shtuar se 25 vjet më vonë mjekimi u bë i disponueshëm.
Otsuka Pharmaceutical Co. zhvilloi një mjekim të quajtur Tolvaptani njohur gjithashtu me emrin e markës JYNARQUE dhe të tjerë, i cili u miratua nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së në vitin 2018 si trajtimi i parë për të ngadalësuar rënien e funksionit të veshkave tek të rriturit në rrezik të përparimit të shpejtë të sëmundjes autosomale dominuese të veshkave policistike (ADPKD).
Jo keq për dikë që filloi laboratorin e tij brenda një dollapi, siç e përshkroi ai. Por në kohën kur përfundoi teza e tij, ai fitoi besueshmërinë dhe puna e tij kaloi nga vendosja brenda një laboratori të vogël, në një kat të tërë.
Tani ka dy ndërtesa të dedikuara për sëmundjen e veshkave policistike me Universitetin e Kansasit që është studiuesi kryesor në atë fushë, tha ai.
Kjo gjithashtu do të thotë se ai ka qenë në gjendje të ndihmojë njerëzit afër tij.
Merrni një mik që vuan nga sëmundja e veshkave policistike dhe familja e të cilit humbi të dashurit nga kjo sëmundje. Ai mik u bë pacienti i parë kërkimor i Manllo-Karimit.
“Kemi qarë disa herë sepse ai është i shqetësuar se kishte fëmijë që mund të mbajnë gjenin,” tha mjeku i mirë.
Miku i tij ra dakord për provën klinike përpara se ilaçi të ishte i disponueshëm dhe ka qenë në të për më shumë se një dekadë tani.
Si rezultat, veshkat e tij funksionojnë njësoj si 10 vjet më parë, pavarësisht se jetonte me një sëmundje që përndryshe do të kërkonte që ai të ishte në dializë deri tani.
“… Ai është shumë mirënjohës”, tha mjeku për mikun e tij.
Ky udhëtim i papritur në mjekësi e ka prezantuar atë me njerëz që ka takuar gjatë rrugës, të cilët ai i konsideron një bekim për të.
Ai e mban pranë zemrës secilin prej mentorëve të tij me fotografitë e tyre dhe arritjet e tij që zbukurojnë muret e zyrës, tavolinat dhe madje edhe në dyshemenë e tij.
“Ky është suksesi i jetës – rrethohu me njerëzit më të mirë, kërko këshilla, puno shumë dhe e gjithë kjo ndodh,” tha Manllo-Karim duke buzëqeshur.
Ai shpjegoi se është mirënjohës që është përballur me ato sfida dhe ndikimin që ka pasur në jetën e tij.
“Ky është një bekim, nuk mund t’ju them se sa i nderuar isha që arrita të krijoj një ide të mirë që po ndihmon njerëzit sot,” shtoi ai. “Kurrë nuk prisja të arrija diçka kaq të rëndësishme.
“E bëra krenar babin tim. A nuk është kjo ajo që ne të gjithë duam të bëjmë në fund?”