OBSH përcakton pasivitetin fizik, thotë se shumë ushtrime javore mund të garantojnë shëndet të mirë

Një analizë e bashkuar e 507 sondazheve të bazuara në popullatë me 5,7 milionë pjesëmarrës ka zbuluar se më shumë se 30% e popullsia globale nuk i plotëson nivelet e shëndetshme të aktivitetit fizik. Kjo do të thotë, një pjesë e madhe e popullsisë nuk është fizikisht aktive sipas niveleve të rekomanduara të përcaktuara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).
Më shumë se 40% e indianëve janë fizikisht joaktivë dhe janë në rrezik të sëmundjeve kërcënuese për jetën Studim Lancet ka gjetur.Sipas OBSH-së, aktiviteti fizik i pamjaftueshëm përkufizohet si të mos bësh 150 minuta aktivitet me intensitet të moderuar, 75 minuta aktivitet me intensitet të fuqishëm ose një kombinim ekuivalent në javë.
Prevalenca globale e pamjaftueshme Aktiviteti fizik është rritur nga 23.4% në vitin 2000, 26.4% në 2010 në 31.3% në 2022, ka zbuluar studimi. Prevalenca ishte 5 pikë përqindje më e lartë tek femrat. Asambleja Botërore e Shëndetësisë (WHA) ka vendosur një objektiv për një reduktim relativ prej 15% të aktivitetit të pamjaftueshëm fizik midis 2010 dhe 2030.

A duhet fajësuar bllokimi i COVID për aktivitet të pamjaftueshëm fizik?

“Ne kryem një analizë ndjeshmërie për të përcaktuar nëse nivelet e aktivitetit ndryshuan pas marsit 2020, kur OBSH shpalli COVID-19 si një pandemi, por nuk gjetëm prova të një ndryshimi hapi ose jolineariteti në tendencat në të dhënat e përfshira të mbledhura gjatë ose pas gushtit. 2020”, ka thënë OBSH në raport.

Bllokimi i COVID-19 çoi në të rëndësishme pasiviteti fizik, duke ndikuar negativisht në shëndetin publik. Ndërsa kufizimet i kufizuan njerëzit në shtëpitë e tyre, mundësitë për të rregullt ushtrim u pakësuan, palestrat u mbyllën dhe aktivitetet në natyrë ishin të kufizuara. Bllokimet ndërprenë rutinat, duke e bërë më të vështirë për njerëzit që të mbajnë zakone të qëndrueshme të stërvitjes. Ky ndryshim i papritur në një më shumë mënyrë jetese sedentare kishte disa efekte të dëmshme.

Pse trupi i njeriut nuk mund të bëjë pa aktivitet fizik të mjaftueshëm?

Mungesa e aktivitetit fizik ka pasoja të thella dhe të gjera në trup, duke kontribuar në të shumta semundje kronike dhe shëndet të dobët në përgjithësi. Rreziqet e pasivitetit fizik janë të gjera dhe të shumëanshme, duke prekur pothuajse çdo sistem në trup. Përfshirja e ushtrimeve të rregullta në rutinat e përditshme është thelbësore për ruajtjen e shëndetit fizik, mendor dhe emocional. Aktivitete të thjeshta si ecja, çiklizmi ose përfshirja në një sport të preferuar mund të zvogëlojnë ndjeshëm rreziqet që lidhen me një mënyrë jetese të ulur, duke promovuar një jetë më të gjatë, më të shëndetshme dhe më të kënaqshme.
Ndikimi i parë i madh i aktivitetit të pamjaftueshëm fizik është në shëndetin kardiovaskular. Ushtrimet e rregullta ndihmojnë në ruajtjen e një sistemi të shëndetshëm të zemrës dhe qarkullimit të gjakut duke përmirësuar rrjedhën e gjakut, duke ulur presionin e gjakut dhe duke ulur nivelet e kolesterolit. Pa aktivitet fizik adekuat, individët janë më të prirur ndaj hipertensionit, aterosklerozës (ngurtësimit të arterieve), sulmeve në zemër dhe goditjeve në tru. Vetë muskuli i zemrës mund të dobësohet, duke çuar në një ulje të aftësisë për të pompuar gjakun në mënyrë efikase, gjë që mund të rezultojë në dështim të zemrës me kalimin e kohës.
Përveç problemeve kardiovaskulare, pasiviteti fizik është një kontribues i rëndësishëm në obezitetin dhe metabolike sindromi. Kur ka një çekuilibër midis marrjes dhe shpenzimit të kalorive për shkak të një stili jetese të ulur, shtimi në peshë është i pashmangshëm. Shtimi i tepërt i peshës, veçanërisht kur shoqërohet me një dietë të varfër, mund të çojë në sindromën metabolike – një grup kushtesh që përfshin rritje të presionit të gjakut, sheqer të lartë në gjak, yndyrë të tepërt të trupit rreth belit dhe nivele jonormale të kolesterolit. Sindroma metabolike rrit ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të diabetit të tipit 2, sëmundjeve të zemrës dhe goditjes në tru. Ushtrimi ndihmon në menaxhimin e peshës, rregullimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe përmirësimin e profileve të kolesterolit, duke zbutur kështu këto rreziqe.

Zhvillimi i diabetit të tipit 2 është një tjetër efekt kritik i një stili jetese të ulur. Pasiviteti fizik rrit rezistencën ndaj insulinës, një gjendje ku qelizat e trupit bëhen më pak të përgjegjshme ndaj insulinës, duke çuar në nivele të larta të glukozës në gjak. Me kalimin e kohës, kjo mund të zhvillohet në diabet të tipit 2. Aktiviteti i rregullt fizik ndihmon trupin të përdorë insulinën në mënyrë më efektive, duke ulur nivelet e sheqerit në gjak dhe duke parandaluar ose menaxhuar diabetin. Në të kundërt, mungesa e ushtrimeve përkeqëson rezistencën ndaj insulinës dhe e bën kontrollin e sheqerit në gjak më sfidues, duke rritur mundësinë e komplikimeve të tilla si neuropatia, retinopatia dhe sëmundjet kardiovaskulare.
Problemet muskuloskeletore përkeqësohen gjithashtu nga mungesa e stërvitjes. Një mënyrë jetese e ulur dobëson muskujt dhe kockat, duke çuar në kushte të tilla si osteoporoza (humbja e densitetit të kockave) dhe sarkopenia (humbja e muskujve). Muskujt dhe kockat e dobëta rrisin rrezikun e rënies dhe frakturave, veçanërisht te të moshuarit. Shëndeti i kyçeve gjithashtu vuan, me ngurtësi dhe dhimbje të shtuar që kontribuojnë në kushte si artriti. Ushtrimet e rregullta të mbajtjes së peshës dhe rezistencës janë thelbësore për mbajtjen muskuloskeletore shëndetin, duke promovuar densitetin e kockave dhe duke siguruar fleksibilitet të kyçeve dhe forcë të muskujve. Pa këto ushtrime, sistemi musculoskeletal përkeqësohet, duke çuar në ulje të lëvizshmërisë dhe pavarësisë.
Të Shendeti mendor implikimet e pasivitetit fizik janë po aq shqetësuese. Sjellja e ulur ndikon negativisht në shëndetin mendor, duke rritur rrezikun e depresionit, ankthit dhe stresit. Ushtrimet dihet se rrisin nivelet e endorfinës, të cilat përmirësojnë disponimin dhe ndjenjën e përgjithshme të mirëqenies. Gjithashtu ndihmon në reduktimin e simptomave të depresionit dhe ankthit duke nxitur rritjen nervore, duke reduktuar inflamacionin dhe duke nxitur ndjenjat e qetësisë. Pa aktivitet të rregullt fizik, individët humbasin këto përfitime të shëndetit mendor, duke çuar potencialisht në rritjen e prevalencës së çrregullimeve të shëndetit mendor dhe një cilësi të reduktuar të jetës.
Shëndeti i frymëmarrjes ndikohet edhe nga mungesa e stërvitjes. Një mënyrë jetese e ulur mund të çojë në uljen e kapacitetit dhe efikasitetit të mushkërive. Ushtrimi i rregullt përmirëson funksionin e mushkërive dhe rrit shpërndarjen e oksigjenit në inde. Pa aktivitet fizik, mushkëritë dhe muskujt e frymëmarrjes dobësohen, duke çuar në ulje të qëndrueshmërisë dhe rritje të ndjeshmërisë ndaj sëmundjeve të frymëmarrjes si sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD). Ky reduktim i shëndetit të frymëmarrjes mund të ndikojë ndjeshëm në vitalitetin e përgjithshëm dhe funksionimin e përditshëm.

Pasiviteti fizik mund të dëmtojë gjithashtu funksionin imunitar, duke i bërë individët më të ndjeshëm ndaj infeksioneve dhe sëmundjeve. Aktiviteti i rregullt fizik rrit sistemin imunitar, duke ndihmuar trupin të luftojë sëmundjet në mënyrë më efektive. Një mënyrë jetese e ulur mund të çojë në një reagim të dobësuar imunitar, duke i bërë individët më të prirur ndaj ftohjes së zakonshme, gripit dhe potencialisht edhe duke rritur rrezikun e disa llojeve të kancerit për shkak të aftësisë së zvogëluar të sistemit imunitar për të zbuluar dhe shkatërruar qelizat anormale.
Rënia kognitive është një tjetër efekt serioz i pasivitetit fizik. Një mënyrë jetese e ulur është e lidhur me rënien njohëse dhe një rrezik në rritje të demencës dhe sëmundjes Alzheimer. Ushtrimi i rregullt promovon shëndetin e trurit duke përmirësuar rrjedhjen e gjakut, duke reduktuar inflamacionin dhe duke stimuluar rritjen e lidhjeve të reja nervore. Ndihmon në ruajtjen e funksioneve njohëse si kujtesa, vëmendja dhe aftësitë për zgjidhjen e problemeve. Pa aktivitet të rregullt fizik, këto funksione njohëse mund të përkeqësohen, duke çuar në ulje të mprehtësisë mendore dhe pavarësisë në jetën e mëvonshme.
Shëndeti i tretjes ndikohet gjithashtu nga mungesa e aktivitetit fizik. Ushtrimi stimulon kontraktimet e zorrëve, duke ndihmuar në tretje efikase dhe duke reduktuar rrezikun e kapsllëkut dhe çështjeve të tjera gastrointestinale. Pasiviteti fizik mund të ngadalësojë procesin e tretjes, duke çuar në parehati, fryrje dhe një rrezik më të lartë të zhvillimit të kushteve të tilla si sindroma e zorrës së irrituar (IBS). Lëvizja e rregullt është thelbësore për ruajtjen e një sistemi të shëndetshëm të tretjes dhe sigurimin e lëvizjeve të rregullta të zorrëve.
Së fundmi, aktiviteti fizik ndihmon në rregullimin e hormoneve, duke përfshirë insulinën, kortizolin dhe hormonet e rritjes. Mungesa e stërvitjes mund të çojë në çekuilibër hormonal, duke ndikuar në gjithçka, nga metabolizmi dhe disponimi deri te shëndeti riprodhues. Për shembull, nivelet e ngritura të kortizolit për shkak të stresit dhe pasivitetit mund të çojnë në shtim në peshë, veçanërisht rreth barkut, dhe të prishin modelet e gjumit. Pabarazitë hormonale mund të ndikojnë gjithashtu në fertilitetin dhe ciklet menstruale tek gratë.

Pse gratë nuk mund të përballojnë të anashkalojnë stërvitjen e rregullt?

Femrat, si të gjithë individët, përfitojnë dukshëm nga aktiviteti i rregullt fizik, por ka arsye specifike pse është veçanërisht e rëndësishme që gratë të angazhohen në më shumë aktivitet fizik.
Aktiviteti i rregullt fizik ndihmon në rregullimin e hormoneve, gjë që është thelbësore për gratë. Luhatjet hormonale ndodhin natyrshëm gjatë cikleve menstruale, shtatzënisë dhe menopauzës. Ushtrimi mund të ndihmojë në stabilizimin e hormoneve, duke reduktuar simptomat si luhatjet e humorit, lodhjen dhe nervozizmin. Për shembull, aktiviteti i rregullt fizik mund të lehtësojë sindromën premenstruale (PMS) dhe të ndihmojë në menaxhimin e simptomave të menopauzës duke balancuar nivelet e estrogjenit.

Gratë janë në një rrezik më të lartë të osteoporozës, një gjendje e karakterizuar nga kocka të dobëta dhe të brishta. Ushtrimet e mbajtjes së peshës, të tilla si ecja, vrapimi dhe stërvitjet e forcës, janë veçanërisht efektive në rritjen e densitetit dhe forcës së kockave. Angazhimi në aktivitet të rregullt fizik gjatë adoleshencës dhe moshës së re është thelbësor për ndërtimin e një themeli të fortë kockor, ndërsa ushtrimi i vazhdueshëm në vitet e mëvonshme ndihmon në ruajtjen e shëndetit të kockave dhe parandalimin e frakturave të lidhura me osteoporozën.
Mirëqenia mendore është një fushë tjetër kritike ku aktiviteti fizik luan një rol jetësor. Gratë kanë më shumë gjasa se burrat të përjetojnë ankth dhe depresion, pjesërisht për shkak të ndryshimeve hormonale gjatë gjithë jetës së tyre. Ushtrimi i rregullt çliron endorfinë, ngritësin natyral të humorit të trupit dhe redukton hormonet e stresit si kortizoli. Kjo mund të ndihmojë në zbutjen e simptomave të ankthit dhe depresionit, të përmirësojë cilësinë e gjumit dhe të përmirësojë shëndetin e përgjithshëm mendor.
Menaxhimi i peshës është gjithashtu një shqetësim i rëndësishëm. Gratë priren të kenë përqindje më të lartë të yndyrës së trupit se sa burrat dhe mund ta kenë më të vështirë të humbin peshë për shkak të ndryshimeve biologjike në metabolizëm. Aktiviteti i rregullt fizik ndihmon në mbajtjen e një peshe të shëndetshme duke rritur shpenzimin e kalorive dhe duke rritur shkallën metabolike. Kjo, nga ana tjetër, zvogëlon rrezikun e sëmundjeve të lidhura me obezitetin, si diabeti i tipit 2, sëmundjet kardiovaskulare dhe disa lloje të kancerit.