Lebra kaloi mes njerëzve dhe ketrave të kuq në Anglinë mesjetare, sugjeron hulumtimi, duke mbështetur teorinë se tregtia e leshit mund të kishte luajtur një rol në përhapjen e sëmundjes.
Lebra është një nga sëmundjet më të vjetra infektive të regjistruara te njerëzit dhe zakonisht shkaktohet nga bakteri Mycobacterium leprae.
Ndërsa shumica e rasteve tani ndodhin në Azinë Juglindore dhe mund të trajtohen me antibiotikë, lebra ishte e zakonshme në Anglinë mesjetare dhe shkaktoi sëmundje dhe shpërfytyrim si te të pasurit ashtu edhe te të varfërit.
Hulumtimet e mëparshme zbuluan se njerëzit në Anglinë mesjetare, Danimarkë dhe Suedi kishin një lloj lebër të ngjashëm me atë që gjendet sot te ketrat e kuq në jug të Anglisë, me një teori që tregtimi i peliçeve të ketrit, të importuar nga Skandinavia vikinge, mund të ketë qenë një faktor në përhapjen e sëmundjes.
Tani ekspertët thonë se teorisë i është dhënë një shtysë, me analizën gjenetike që zbulon se ketrat e kuq në Anglinë mesjetare përjetuan një lloj sëmundjeje shumë të ngjashme me njerëzit që jetonin në atë kohë.
“Kjo është hera e parë që ne gjetëm një mori kafshësh të lebrës në të dhënat arkeologjike, gjë që është vërtet emocionuese,” tha Dr Sarah Inskip nga Universiteti i Leicesterit, e cila ishte bashkëautore e hulumtimit.
Duke shkruar në revistën Current Biology, Inskip dhe një ekip ndërkombëtar kolegësh raportojnë se si ata studiuan llojet e lebrës të gjetura në mostrat nga tre njerëz që jetuan në Winchester midis 900 dhe 600 vjet më parë, dhe një ketër kockat e të cilit u gjetën në një gropë gëzofi në qyteti që daton midis 1000 dhe 900 vjet më parë.
Ekipi u përqendrua në Winchester sepse ishte një qytet i rëndësishëm në periudhën mesjetare dhe kishte një spital lebrozësh dhe një mori lëkurash të përfshirë në përgatitjen dhe shitjen e rrobave të veshura me gëzof – që do të thotë se ishte e mundur të merreshin mbetjet e ketrit dhe njeriut të asaj kohe.
Ekipi nxori dhe analizoi ADN-në nga mostrat, duke zbuluar se një lloj lebër shumë i ngjashëm ishte i pranishëm në të gjithë.
“Në fakt, llojet që janë tek ketrat arkeologjikë dhe tek njerëzit arkeologjikë nga Winchester janë më të lidhura sesa tendosja që është në ketrat mesjetare (dhe) tendosja që është tek ketrat modernë,” tha Inskip.
Ekipi thotë se rezultatet sugjerojnë se ka pasur transmetim të sëmundjes midis njerëzve dhe ketrave.
Sidoqoftë, gjetjet bazohen në vetëm një pjesë të vogël të mostrave dhe rezultatet nuk mund të hedhin dritë nëse njerëzit fillimisht kapën lebër nga ketrat e kuq ose anasjelltas.
Inskip tha se edhe në rastin e fundit, kafshët mund ta kalojnë sëmundjen përsëri te njerëzit, duke vënë në dukje se ndërsa njerëzit fillimisht ia dhanë sëmundjen armadillos në Amerikë, tani ata mund ta kapin atë nga kafshët.
“Ne e dimë se mund të ping-pong mbrapa dhe përpara,” tha ajo.
Inskip shtoi se kishte një sërë mundësish se si mund të ketë ndodhur transmetimi.
“Një mekanizëm do të ishte tregtia e leshit,” tha ajo. Në të vërtetë, studimi raporton se vetëm në vitin 1384, 377.200 lëkura ketri u importuan në Angli nga Skandinavia dhe vende të tjera.
Megjithatë ketrat gjithashtu mbaheshin gjerësisht si kafshë shtëpiake, duke ofruar një rrugë tjetër kontakti me njerëzit.
“Të dy mekanizmat janë të mundshëm. Dhe ato nuk janë reciprokisht ekskluzive”, tha Inskip.
Inskip tha se studimi kishte gjithashtu implikime për njerëzit që vuajnë nga lebra sot.
“Ndoshta duhet të shkojmë dhe të shikojmë kafshët që janë rreth këtyre komuniteteve,” tha ajo. “Sepse ndoshta është e mundur që disa nga këto kafshë të kenë bakteret dhe kjo është ndoshta arsyeja pse sëmundja është e varur”.