***Video më sipër: Llojet e kërcënuara kundër zhdukjes – si vendoset?***
UASHINGTON (AP) – Një orangutan duket se trajton një plagë me ilaçe nga një bimë tropikale – shembulli më i fundit se si disa kafshë përpiqen të qetësojnë sëmundjet e tyre me ilaçe që gjenden në natyrë, raportuan shkencëtarët të enjten.
Shkencëtarët vëzhguan se Rakus shkul dhe përtyp gjethet e një bime medicinale të përdorur nga njerëzit në të gjithë Azinë Juglindore për të trajtuar dhimbjen dhe inflamacionin. Orangutani mashkull i rritur më pas përdori gishtat për të aplikuar lëngjet e bimës në një dëmtim në faqen e djathtë. Më pas, ai shtypi bimën e përtypur për të mbuluar plagën e hapur si një fashë e improvizuar, sipas një studimi të ri në Scientific Reports.
Hulumtimet e mëparshme kanë dokumentuar disa lloje majmunësh të mëdhenj që kërkojnë ilaçe në pyje për të shëruar veten, por shkencëtarët nuk kishin parë ende një kafshë të trajtohej në këtë mënyrë.
“Kjo është hera e parë që ne kemi vëzhguar një kafshë të egër duke aplikuar një bimë mjekësore mjaft të fuqishme direkt në një plagë,” tha bashkëautorja Isabelle Laumer, një biologe në Institutin Max Planck të Sjelljes së Kafshëve në Konstanz, Gjermani.
Sjellja intriguese e orangutanit u regjistrua në vitin 2022 nga Ulil Azhari, një bashkautor dhe studiues në terren në Projektin Suaq në Medan, Indonezi. Fotografitë tregojnë se plaga e kafshës u mbyll brenda një muaji pa asnjë problem.
Shkencëtarët kanë vëzhguar orangutanët në Parkun Kombëtar Gunung Leuser të Indonezisë që nga viti 1994, por ata nuk e kishin parë më parë këtë sjellje.
“Është një vëzhgim i vetëm,” tha biologu i Universitetit Emory, Jacobus de Roode, i cili nuk ishte i përfshirë në studim. “Por shpesh ne mësojmë për sjellje të reja duke filluar me një vëzhgim të vetëm.”
“Ka shumë të ngjarë që është vetë-mjekim,” tha de Roode, duke shtuar se orangutani e aplikoi bimën vetëm në plagë dhe në asnjë pjesë tjetër të trupit.
Është e mundur që Rakus e mësoi teknikën nga orangutanët e tjerë që jetojnë jashtë parkut dhe larg shqyrtimit të përditshëm të shkencëtarëve, tha bashkëautorja Caroline Schuppli në Max Planck.
Rakus ka lindur dhe ka jetuar si i mitur jashtë zonës së studimit. Studiuesit besojnë se orangutani u lëndua në një përleshje me një kafshë tjetër. Nuk dihet nëse Rakus më herët ka trajtuar lëndime të tjera.
Shkencëtarët kanë regjistruar më parë primatë të tjerë duke përdorur bimë për të trajtuar veten.
Orangutanët Bornean fërkohen me lëngje nga një bimë mjekësore, ndoshta për të reduktuar dhimbjet e trupit ose për të larguar parazitët.
Shimpanzetë në shumë vende janë vërejtur duke përtypur lastarët e bimëve me shije të hidhur për të qetësuar stomakun e tyre. Gorillat, shimpanzetë dhe bonobos gëlltitin disa gjethe të vrazhda të tëra për të hequr qafe parazitët e stomakut.
“Nëse kjo sjellje ekziston në disa nga të afërmit tanë më të afërt të gjallë, çfarë mund të na tregojë kjo se si evoluoi mjekësia fillimisht?” tha Tara Stoinski, presidente dhe drejtuese kryesore shkencore e Fondit jofitimprurës Dian Fossey Gorilla, e cila nuk kishte asnjë rol në studim.