Një artikull i ri nga studiuesi i psikozës, Lex Wunderink, sugjeron që barnat antipsikotike mund të zvogëlohen në mënyrë të sigurt dhe efektive pa rritur rrezikun e rikthimit. Çelësat, sipas Wunderink, duket se po zvogëlohen më ngadalë sesa mendohej më parë dhe duke përfshirë pacientin dhe familjen në vendimmarrje të personalizuar.
“Shumë pacientë me psikozë duan të ndërpresin barnat e tyre antipsikotike për shkak të efekteve anësore serioze që pengojnë funksionimin e tyre të përditshëm në afat të gjatë. Pengesë kryesore e ndërprerjes është rikthimi. Strategjitë moderne të zvogëlimit duket se reduktojnë rrezikun e rikthimit në një nivel të pranueshëm, “shkruan Wunderink.
Ai shton se megjithëse këto gjetje ende kanë nevojë për përsëritje, disa studime tashmë janë duke u kryer që mund të japin konfirmim dhe detaje të mëtejshme rreth proceseve më të mira të zvogëlimit.
Sipas Wunderink, barnat antipsikotike mund të jenë efektive në trajtimin e menjëhershëm të psikozës – duke reduktuar halucinacionet dhe deluzione që janë shenja dalluese të sindromës. Megjithatë, ai vë në dukje se barnat vijnë me efekte të dëmshme (p.sh., mosfunksionim seksual, diskinezi të vonuar, sindromë metabolike) dhe madje përkeqësojnë të ashtuquajturat “simptoma negative” të apatisë, anhedonisë dhe dëmtimit kognitiv. Për shkak të efekteve të forta negative në cilësinë e jetës, shumë pacientë dëshirojnë të reduktojnë dozën ose ta eliminojnë plotësisht ilaçin.
Sipas Wunderink, studimet kanë treguar se në fakt është e mundur të bëhet kjo pa ndonjë rritje të rrezikut të rikthimit. Një studim i vitit 2023 tregoi se duke përdorur një taper të personalizuar, të ngadaltë, 74.5% e pacientëve ishin në gjendje të reduktonin dozën e tyre dhe të përfundonin me rezultate më të mira sesa ata që vazhduan të merrnin ilaçet. Vetëm 11.8% përjetuan rikthim – një shkallë e krahasueshme me ata që vazhduan të merrnin dozën e plotë të barnave antipsikotike.
Ai shkruan, “Pas remisionit të simptomave pozitive, barnat antidopaminergjike mund të bëjnë më shumë dëm sesa mirë, përveç nëse janë të nevojshme për të parandaluar çrregullimin dopaminergjik në pacientët vulnerabël: Ne duhet të gjejmë dozën më të ulët antipsikotike që parandalon rishfaqjen e simptomave pozitive në çdo rast individual. ”
Wunderink citon gjithashtu rezultatet e ndjekjes së tij shtatëvjeçare të njerëzve që reduktuan recetën e tyre antipsikotike. Ndërsa prova fillestare dyvjeçare tregoi një rrezik më të lartë të rikthimit për ata që filluan të zvogëlojnë antipsikotikët, pas shtatë vjetësh, ata në grupin e reduktimit të dozës kishin më shumë se dy herë më shumë gjasa për t’u rikuperuar sesa ata që nuk kishin marrë ilaçe (40.4% kundrejt 17.6%).
Në mënyrë të ngjashme, një meta-analizë e kohëve të fundit zbuloi se njerëzit me skizofreni që ndaluan marrjen e barnave antipsikotike kishin rezultate më të mira afatgjata për sa i përket funksionimit social, punësimit dhe cilësisë së jetës. Duke mbështetur pikën e Wunderink, ajo analizë zbuloi se studimet që përfshinin strategji të individualizuara të zvogëlimit treguan rezultatet më të mira.
Wunderink vëren se një nga problemet kryesore me antipsikotikët është mbindjeshmëria ndaj dopaminës: meqenëse ilaçet bllokojnë receptorët e dopaminës D2, truri kompenson nga rregullimi i lartë. Kur hiqen barnat, truri është i mbindjeshëm ndaj dopaminës, duke e bërë pacientin më shumë gjasa për rikthim. Për këtë arsye, shkruan Wunderink, nevojitet një zvogëlim i ngadaltë në mënyrë që t’i lejohet trurit të përshtatet me nivelet e ndryshme të dopaminës.
“Kjo mund të shpjegojë pse pacientët me shumë episode dhe kronikë në përgjithësi kanë nevojë për doza më të larta të antipsikotikëve sesa pacientët e episodit të parë, pse incidenca e diskinezisë së vonuar varet linearisht nga kohëzgjatja e bllokadës së dopaminës dhe pse të ashtuquajturat psikoza të rikthimit ndodhin pas ndërprerjes së papritur. i barnave që bllokojnë dopaminën,” shkruan ai.
Që në vitin 1967, studiuesit kishin identifikuar se rezultatet për pacientët që merrnin antipsikotikë nuk ishin më të mira se sa kishin qenë përpara prezantimit të këtyre barnave; rezultatet ishin madje, në disa mënyra, më të këqija. Në vitin 1976, studiuesit ngritën pyetjen: “A është kura më e keqe se sëmundja?” Ky rezultat vazhdoi të gjendej, me studiuesit në 1977 dhe gjatë disa viteve të ardhshme që sugjeruan se vetë ilaçet mund të jenë përgjegjës për ndryshimin e trurit në mënyra të dëmshme, duke përkeqësuar rezultatet për ata që i përdornin.
Në të vërtetë, një provë e financuar nga NIMH nga Martin Harrow dhe Thomas Jobe zbuloi se pas 15 vjetësh, ata që ndaluan marrjen e barnave antipsikotike kishin tetë herë më shumë gjasa të shëroheshin.
Ata krahasuan rezultatet për njerëzit me çrregullime të tjera – jo vetëm skizofreninë – si një mënyrë për të llogaritur konfuzionin sipas indikacioneve. Ata me skizofreni (diagnoza më serioze) që ndaluan marrjen e antipsikotikëve kishin rezultate më të mira se ata me diagnoza më pak serioze OBSH bëri merrni antipsikotikë. Ata me skizofreni që vazhduan me trajtimin e drogës dolën më keq.
Kjo vazhdon të jetë gjetja kryesore e rezultateve afatgjata deri në ditët e sotme. Në një studim të vitit 2023 të rezultateve pesëvjeçare pas psikozës së episodës së parë, studiuesit zbuluan se ata që nuk morën antipsikotikë brenda muajit të parë kishin dy herë më shumë gjasa të shëroheshin. Një studim i mëparshëm nga të njëjtët autorë shqyrtoi ekspozimin kumulativ ndaj antipsikotikëve për të gjithë pacientët me psikozë të episodës së parë gjatë një periudhe 19-vjeçare; ai studim zbuloi gjithashtu se ata që morën më shumë barna për periudhën më të gjatë kishin rezultate më të këqija, duke përfshirë norma më të larta të vdekshmërisë. Në të dyja këto studime, studiuesit llogaritën me kujdes konfuzionin nga indikacionet dhe faktorë të tjerë të mundshëm.
Në një përmbledhje sistematike të vitit 2013, studiuesit zbuluan se shkalla e rikuperimit për ata me psikozë kanë rënë me kalimin e kohës, me një rënie veçanërisht të madhe në epokën moderne të trajtimit me ilaçe antipsikotike. Nga një nivel i lartë prej 18% në 1941-1955, shkalla e rikuperimit ka rënë në 6% që nga fundi i viteve 1990.
Në fund të fundit, sipas Wunderink, për shkak të efekteve të fuqishme negative të barnave, pacientët do të vazhdojnë të dëshirojnë të reduktojnë ose ndërpresin antipsikotikët. Kështu, mjekët duhet t’i ndihmojnë pacientët të zvogëlojnë dozën e tyre, në mënyrë që pacientët të mos ndërpriten papritur dhe të kthehen përsëri për shkak të mbindjeshmërisë ndaj dopaminës. Dëshmia më e mirë që ekziston tregon se një proces i personalizuar, i ngadaltë i zvogëlimit – me aftësinë për të ndaluar sapo pacienti të fillojë të ketë vështirësi – është alternativa më e mirë.
Kjo gjithashtu ka avantazhin, sipas Wunderink, në rritjen e marrëdhënieve dhe besimit midis pacientit dhe ofruesit, duke mundësuar kështu një trajtim më të mirë.
Wunderink shkruan, “Ne ende nuk i kuptojmë mekanizmat më të rëndësishëm që shkaktojnë psikozë dhe rikthim, as nuk jemi në gjendje të parashikojmë se kush është i varur nga barnat antipsikotike pas faljes së psikozës dhe kush jo. Për ta pranuar këtë është e rëndësishme, por mund të jetë edhe më e rëndësishme është të punoni së bashku me pacientët tuaj dhe të përpiqeni të gjeni trajtimin më të mirë të individualizuar për çdo person që duhet të merret me psikozë.”
****
Wunderink, L. (2024). Ndryshimi i pamjeve të psikozës dhe dozimit të barnave antipsikotike drejt menaxhimit të personalizuar të antipsikotikëve në praktikën klinike. Revista e Rehabilitimit Psikiatrik. Publikuar në internet më 22 prill 2024. https://dx.doi.org/10.1037/prj0000614 (Lidhje)