BBC gjuan për gjakpirës të vegjël ndërsa sëmundjet rriten

Jam unë gjuetari apo gjueti?

Është pyetja që më kalon në mendje teksa shëtis nëpër barin e gjatë dhe bregun.

Unë kam ardhur në park duke kërkuar për rriqrat që thithin gjak – për të zbuluar se sa të zakonshme janë, pse specie të reja dhe sëmundje të reja të transmetuara nga rriqrat po vijnë në MB dhe për të zbuluar se sa të shqetësuar duhet të jemi.

Por jam shumë i vetëdijshëm se jam gjithashtu në darkë për parazitët e uritur dhe se gjaku që pulson nëpër këmbët e mia është një vakt gustator për një rriqër që nuk ka shijuar gjakun e ngrohtë që para dimrit. Pra, gjuetar apo gjueti?

“Unë mendoj se ju ndoshta jeni pak nga të dyja,” thotë Prof Sally Cutler, mikrobiologe mjekësore në Universitetin e Londrës Lindore, e cila do të më mësojë se si të gjej parazitët e vegjël.

Unë i kam futur pantallonat në çorape.

Pajisjet e gjuetisë së rriqrave janë çuditërisht fshatare. Prof Cutler më jep një batanije me një shtyllë druri të qepur në pjesën e sipërme dhe të ngjitur në një copë fije.

Llojet që po kërkojmë, rriqrat e kastorit ose Ixodes ricinus, ngjitet në majë të një fije bari ose vegjetacioni tjetër ku luan lojën e pritjes.

Batanija i mashtron rriqrat duke besuar se një kafshë me gëzof sapo ka kaluar pranë, kështu që ata hidhen në bord.

Ne kemi bërë vetëm 30 hapa në shëtitjen tonë në Richmond Park, në jug-perëndim të Londrës, përpara se Prof Cutler të thotë se është koha për të rrokullisur batanijen.

Atje, në qoshe, janë një treshe rriqrash.

Jam i shokuar se sa pak përpjekje u deshën për t’i gjetur dhe sa të vegjël janë. Ju mund të vendosni dhjetëra prej tyre në një thonj.

Këto janë nimfat, faza e dytë në ciklin jetësor të rriqrës.

Rriqrat çelin si larva me gjashtë këmbë dhe gryka veten aq shumë në vaktin e tyre të parë të gjakut, saqë mbijnë një palë këmbë shtesë (dhe mendova se u mbusha pas një darke Krishtlindjesh), duke u bërë nimfa.

Nimfat që gjetëm tashmë janë në gjendje të përhapin sëmundje dhe për shkak se janë kaq të vogla, ato janë të lehta për t’u humbur. Në pjesën e dendur të këmbëve të mia me qime, dyshoj se do ta vëreja nëse njëra do të ishte kapur.

“Ne ende mund të shohim se ku e parkuam makinën, por kjo thjesht tregon se edhe në skaje, në kopshtin tuaj të pasmë, në të gjitha llojet e zonave, mund të keni rriqra”, thotë Prof Cutler.

“Këtu jemi në mes të Londrës, por rriqrat do të jenë mjaft mirë kudo në MB,” thotë ajo.

Ato gjenden më shpesh në zonat me bar dhe prej druri.

Prof Cutler mbledh nimfat me shishe dhe ne shkojmë përsëri për të gjuajtur.

Ne kalojmë gjysmë ore duke lundruar batanijen nëpër bimësi duke shtuar dhjetëra rriqra në koleksionin tonë, duke përfshirë nimfat dhe meshkujt dhe femrat e rritura më të pakapshme.

E kisha parashikuar që kjo gjueti të ishte një ushtrim i pafrytshëm, jo ​​se do të largoheshim me shishe pas shisheje pas shishe rriqrash.

Ato janë jashtëzakonisht të lehta për t’u gjetur këtu.

Dimrat më të butë të shkaktuar nga ndryshimet klimatike mendohet se po bëjnë që sezoni i rriqrave të fillojë më herët dhe të zgjasë më shumë, si dhe të bëjë të mundur që speciet e reja të mbijetojnë në MB.

Pra, a janë rriqrat diçka me të cilën të gjithë do të duhet të mësohemi?

“Numrat duket se po rriten,” thotë Prof Cutler.

“Ne po shohim lloje të ndryshme rriqrash që janë krijuar në Mbretërinë e Bashkuar, kështu që gjithçka tregon për këtë.”

Nëse të gjitha rriqrat do të ishin kafshuar, ato do të ishin thjesht një telash. Por si mushkonjat ato përhapin sëmundje kur fusin gojën në lëkurën tonë për të pirë gjak.

Më e njohura është sëmundja Lyme.

Rreth 4% e rriqrave bartin bakteret që shkaktojnë infeksionin, i cili mund të shkaktojë dhimbje dhe lodhje prej vitesh.

Rriqrat gjithashtu mund të përhapin parazitin Babesia, i cili shkakton sëmundje duke infektuar qelizat e kuqe të gjakut.

Një virus që shkakton encefalit të lindur nga rriqrat dhe ënjtje të trurit potencialisht vdekjeprurëse është krijuar edhe në MB.

Ndërkohë, specie të reja si rriqrat e livadheve evropiane (Dermacentor reticulatus) ka bërë shtëpinë e saj në MB dhe mbart një sëmundje që ka çuar në vdekja e qenve të përkëdhelur.

Të kuptuarit se keni një infeksion nga një rriqër mund të jetë e vështirë.

“Mund të duhen javë deri në muaj para se të fillojë të zhvillohet dhe ju mund të keni harruar se jeni kafshuar nga një rriqër”, thotë Prof Cutler.

Dhe shumë sëmundje kanë simptoma fillestare të paqarta si dhimbje të kyçeve, dhimbje koke ose lodhje.

Përjashtim është sëmundja Lyme, e cila mund të ketë një skuqje të veçantë në formë të një bullseye.

Prof Culter thotë se “sëmundja më e frikshme” në horizont është ethet hemorragjike të Krime Kongos, e cila vret deri në 40% të njerëzve të infektuar.

“Ishte lokalizuar rreth pellgut të Mesdheut, por tani po përhapet,” thotë ajo.

Sëmundja nuk është në Mbretërinë e Bashkuar, por speciet e rriqrave që transmetojnë ethet kanë është pikasur në raste të rralla.

Në laboratorin e saj, Prof Cutler më tregon një nga rriqrat femra që kapëm nën mikroskop.

Mua më duket si tetë këmbë të sulmuara në një sharrë elektrike në gojë.

Pasi rriqra ka zhytur gjithë kokën e saj në lëkurë, ajo çimenton veten në vend, më thotë Prof Cutler.

Kjo është arsyeja pse ju nuk duhet thjesht të hiqni një rriqër nga lëkura juaj. Kjo rrezikon të shtrydh trupin ose ta lërë kokën në plagë, të cilat të dyja rrisin rrezikun e kapjes së një sëmundjeje.

Është e rekomanduar te:

• Përdorni një pajisje për heqjen e rriqrave ose piskatore me dhëmbë të imët për ta kapur butësisht rriqrën sa më afër lëkurës që të jetë e mundur.
• Tërhiqeni në mënyrë të qëndrueshme nga lëkura pa e shtypur rriqrën.
• Lani lëkurën me ujë dhe sapun më pas.
• Aplikoni një krem ​​antiseptik në lëkurën rreth pickimit.

Pasi tha të gjitha këto, Prof Cutler më ofron më vendos një tik-tak në dorën time.

Ajo dëshiron të më tregojë se sa të lehta janë, gjë që e bën të lehtë që ata të kalojnë pa u vënë re edhe kur zvarriten në lëkurën tuaj.

“Duhet të jetë e sigurt sepse duhen disa orë që ata të kafshojnë,” përpiqet të më qetësojë.

Ndërsa më drun rreth dorës (ato nuk lëvizin as me shpejtësi e as me hijeshi) po pyes veten se sa duhet të shqetësohemi për rriqrat dhe nëse duhet të vesh përsëri pantallona të shkurtra?

“Unë mendoj se “shqetësimi” është ndoshta fjala e gabuar, do të thosha i shqetësuar,” thotë Prof Cutler.

“Kënaquni në fshat, por ne duhet të kemi gjithashtu atë vetëdije se ka rriqra atje dhe se rriqrat mund të transmetojnë sëmundje infektive.”

Ndiqni James në X (dikur Twitter)

Inside Health u prodhua nga Gerry Holt

Fotografia nga Emma Lynch