Shkencëtarët kanë zbuluar se individët që janë veçanërisht të mirë në të mësuarit e modeleve dhe sekuencave priren të luftojnë me detyrat që kërkojnë të menduarit aktiv dhe vendimmarrjen. Hulumtimi i tyre i ri, i publikuar në npj Shkenca e të nxënit, gjeti një korrelacion negativ midis të mësuarit statistikor dhe funksioneve ekzekutive, duke sugjeruar se ndërsa njëri forcohet, tjetri mund të zvogëlohet pak. Ky zbulim ofron njohuri të vlefshme për ndërveprimet konkurruese që mbështesin aftësitë tona njohëse.
Motivimi pas studimit erdhi nga dëshira për të thelluar të kuptuarit tonë se si sistemet e ndryshme njohëse brenda trurit ndërveprojnë dhe potencialisht ndërhyjnë me njëri-tjetrin. Në qendër të këtij hetimi janë dy procese themelore njohëse: mësimi i nënkuptuar statistikor dhe funksionet ekzekutive.
Të mësuarit e nënkuptuar statistikor është një aftësi njohëse thelbësore që lejon individët të zbulojnë në mënyrë të pandërgjegjshme modele dhe rregullsi në mjedis, duke mbështetur aftësitë në fusha që variojnë nga përvetësimi i gjuhës deri te ndërveprimet sociale. Nga ana tjetër, funksionet ekzekutive janë procese njohëse të nivelit të lartë që janë thelbësore për planifikimin, vendimmarrjen, korrigjimin e gabimeve dhe përshtatjen ndaj situatave të reja dhe komplekse, të menaxhuara kryesisht nga korteksi paraballor.
Ky hulumtim u nxit nga hipoteza e një ndërveprimi konkurrues midis këtyre sistemeve, i njohur si “hipoteza e konkurrencës”, e cila parashtron se mbështetja në një sistem njohës mund të zvogëlojë efikasitetin ose angazhimin e tjetrit. Studimet e mëparshme siguruan prova paraprake që sugjeronin ndërveprime të tilla, por ato ishin të kufizuara nga madhësitë e vogla të mostrës dhe vlerësimet e ngushta të aftësive njohëse. Studiuesit synuan të ndërtonin mbi këtë bazë për të ofruar njohuri më të qarta se si këto procese njohëse bashkëjetojnë ose konfliktohen brenda trurit.
“Truri ynë është një ekosistem kompleks. Procese të ndryshme neurokognitive ndërveprojnë vazhdimisht me njëri-tjetrin. Ky ndërveprim mund të jetë bashkëpunues, por ajo që është shumë emocionuese dhe interesante është se këto ndërveprime mund të jenë gjithashtu konkurruese,” tha autori i studimit Dezső Németh i Qendrës Kërkimore të Neuroshkencës në Lyon në INSERM në Francë.
“Pra, ekziston konkurrencë midis proceseve të ndryshme neurokognitive në tru. Kjo është diçka që unë e kam hulumtuar prej vitesh. Në këtë punim, ne kemi treguar se të mësuarit e aftësive dhe të mësuarit statistikor në themel të proceseve parashikuese janë të ndërlidhura negativisht me funksionet e lidhura me lobin paraballor, siç janë funksionet ekzekutive ose funksionet e kontrollit.
Studiuesit kryen dy eksperimente. Studimi 1 përfshiu 186 të rinj të rritur nga Franca, të cilët iu nënshtruan një sesioni dy-ditor, ku për herë të parë përfunduan detyrën Alternative Serial Reaction Time (ASRT) për të matur të mësuarit statistikor. Në këtë detyrë, pjesëmarrësit iu përgjigjën stimujve vizualë (shigjetat që tregojnë në një nga katër drejtimet) duke shtypur butonat përkatës në një kuti përgjigjeje. Pa e ditur pjesëmarrësit, këto stimuj ndoqën një sekuencë të strukturuar të ndërthurur me elementë të rastësishëm, duke i lejuar studiuesit të masin se sa shpejt dhe saktë individët mund të mësonin dhe parashikonin këto modele pa udhëzime të qarta.
Të nesërmen, një seri testesh neuropsikologjike vlerësuan funksione të ndryshme ekzekutive, duke përfshirë fleksibilitetin kognitiv, frenimin dhe kujtesën e punës. Kriteret për pjesëmarrje përfshinin të qenit i djathtë, nën 35 vjeç dhe të kesh trajnim minimal muzikor, faktorë që dihet se ndikojnë në përpunimin kognitiv.
Në mënyrë të ngjashme, Studimi 2 përsëriti strukturën e Studimit 1, por përfshiu 157 studentë universiteti nga Hungaria, me ndryshime të vogla për t’u përshtatur me burimet dhe kontekstet lokale. Detyra ASRT në këtë studim përdori imazhe të përgjigjeve të kokës dhe tastierës së një qeni, dhe ishte e vetë-ritmit, duke i lejuar studiuesit të testonin qëndrueshmërinë e masës së të mësuarit në kushte të ndryshme procedurale. Ashtu si në Studimin 1, sesioni i dytë përfshin testimin e funksioneve ekzekutive përmes një grupi të krahasueshëm detyrash, të përshtatura paksa për ekzekutimin lokal.
Në të dy studimet, u vu re një korrelacion i qëndrueshëm negativ midis të mësuarit statistikor dhe shumicës së matjeve të funksionimit ekzekutiv. Kjo sugjeron që individët që shkëlqejnë në detyrat që kërkojnë nivele të larta të kontrollit ekzekutiv, të tilla si zgjidhja komplekse e problemeve dhe marrja e vendimeve, mund ta kenë më sfiduese të përfshihen ose të përfitojnë nga proceset e nënkuptuara të të mësuarit që mbështeten në zbulimin nënndërgjegjeshëm të modeleve dhe rregullsive. në mjedis.
“Është shumë befasuese të shohësh këtë konkurs në sfondin e të mësuarit të aftësive,” tha Németh.
Studiuesit përdorën teknika të analizës së faktorëve për të thelluar në të dhëna, duke zbuluar se disa aspekte të funksionimit ekzekutiv – veçanërisht detyrat që matnin rrjedhshmërinë verbale dhe kujtesën komplekse të punës – ishin të lidhura më fort me këto korrelacione negative. Studiuesit pohuan se kjo konkurrencë mund të lindë sepse këto detyra ekzekutive kërkojnë kontroll dhe manipulim aktiv të informacionit, procese që mund të ndërhyjnë në njohjen pasive, automatike të modelit që karakterizon të mësuarit statistikor të nënkuptuar.
Gjetjet sfidojnë pikëpamjen tradicionale të aftësive njohëse si aftësi të izoluara, në vend të kësaj duke theksuar natyrën ndërvepruese dhe potencialisht konkurruese të sistemeve të ndryshme njohëse brenda trurit.
“Njerëzit kanë procese dhe sisteme të shumta të të mësuarit dhe kujtesës,” tha Németh për PsyPost. “Pra, nuk ekziston një gjë e tillë si sistemi “të mësuarit” dhe “memoria”. Në vend të kësaj, ekzistojnë mësime (p.sh. procese të shumta mësimore) dhe sisteme memorie (sisteme të shumëfishta memorie). Kur dua të mësoj një gjë krejt të re, një model të ri ose një sekuencë krejt të re nga një mjedis që nuk e kam parë kurrë më parë, mund ta bëj më mirë nëse funksionet e lobit paraballor (funksionet ekzekutive) në trurin tim janë më pak efikase. .”
“Me fjalë të tjera, nëse doni të mësoni një aftësi të re, si të luani një instrument të ri muzikor, është shumë mirë nëse funksionet që lidhen me rrjetet paraballore janë më të dobëta. Është mjaft kundërintuitive. Në shumë shfaqje shkollore, shohim të kundërtën: nëse duhet të kuptosh një mësim historie ose biologjie, është mirë dhe optimale nëse funksioni paraballor është i fortë.”
Megjithatë, madhësitë e efekteve ishin modeste, duke treguar se ndërsa marrëdhëniet janë statistikisht të rëndësishme, ato mund të mos jenë të forta. Kjo sugjeron që faktorë të tjerë që nuk janë matur në këtë studim mund të luajnë gjithashtu role të rëndësishme në performancën njohëse. Sidoqoftë, gjetjet “janë shumë të rëndësishme për kërkimin themelor”, tha Németh. “Ata na tregojnë shumë për mënyrën se si funksionon truri ynë. Pyetja është nëse këto rezultate mund të përkthehen në praktikë.”
“Këto rezultate janë ndër të parat në këtë fushë,” shtoi Németh. “Megjithatë, është e rëndësishme të pranohet se funksionet ekzekutive (funksionet paraballore) dhe të mësuarit statistikor (proceset parashikuese) nuk janë konstruksione monolitike; përkundrazi, ato përfshijnë një mori funksionesh ekzekutive dhe aspekte të ndryshme të të mësuarit statistikor.”
“Kërkimi kritik ka të bëjë me atë se cilat funksione specifike ekzekutive dhe elementë të të mësuarit statistikor shfaqin korrelacione pozitive ose negative me njëri-tjetrin. Kur konkurrojnë dhe kur bashkëpunojnë? Kjo pyetje shtrihet edhe në nivelin cerebral. Objektivi im është të zbuloj mekanizmat e trurit që qëndrojnë në themel të këtyre ndërveprimeve.”
Studimi, “Dëshmi për një marrëdhënie konkurruese midis funksioneve ekzekutive dhe të mësuarit statistikor”, u autorizua nga Felipe Pedraza, Bence C. Farkas, Teodóra Vékony, Frederic Haesebaert, Romane Phelipon, Imola Mihalecz, Karolina Janacsek, Royce Anders, Barbara Tillmann, Gaën Plancher dhe Dezső Németh.