Një studim i fundit i publikuar në Mjekësia eKlinike sugjeron që një rritje e maktheve dhe halucinacioneve mund të shërbejë si shenja paralajmëruese të hershme për sëmundjet autoimune, si lupusi. Studiuesit argumentojnë se njohja e këtyre simptomave të shëndetit mendor dhe neurologjike mund të ndihmojë në parashikimin kur sëmundja e një pacienti do të përkeqësohet, duke lejuar ndërhyrjen e hershme dhe potencialisht përmirësimin e kujdesit ndaj pacientit.
Lupusi, ose lupus eritematoz sistemik, është një sëmundje kronike autoimune ku sistemi imunitar i trupit sulmon gabimisht indet e veta. Kjo gjendje mund të prekë pjesë të ndryshme të trupit, duke përfshirë lëkurën, nyjet, veshkat, zemrën, mushkëritë, qelizat e gjakut dhe trurin. Simptomat e lupusit janë të ndryshme dhe shpesh përfshijnë lodhje, dhimbje kyçesh, skuqje të lëkurës dhe inflamacion të organeve.
Ajo që e bën lupusin veçanërisht sfidues për të diagnostikuar dhe menaxhuar është natyra e tij e paparashikueshme, ku periudhat e sëmundjes (shpërthimet) alternohen me periudhat e faljes. Sëmundja mund të ndryshojë shumë nga personi në person, si në ashpërsi ashtu edhe në organet e përfshira.
Një nga aspektet më pak të njohura, por domethënëse të lupusit është ndikimi i tij në tru, duke çuar në simptoma neuropsikiatrike si luhatjet e humorit, mosfunksionimin kognitiv, krizat dhe psikozën. Këto simptoma mund të komplikojnë diagnozën dhe trajtimin e lupusit, pasi ato shpesh ngatërrohen me çrregullime parësore psikiatrike dhe jo me manifestime të sëmundjes autoimune.
Motivimi për këtë studim lindi nga nevoja për të kuptuar dhe adresuar më mirë simptomat neuropsikiatrike të lidhura me lupusin. Studiuesit vunë re se shumë pacientë me lupus raportuan se kishin përjetuar makthe dhe halucinacione të gjalla dhe shqetësuese, të cilat shpesh nuk raportoheshin ose i atribuoheshin keq kushteve psikiatrike. Këto simptoma mund të jenë thellësisht shqetësuese për pacientët dhe, nëse nuk kuptohen siç duhet, mund të çojnë në trajtime të papërshtatshme dhe ndërhyrje të vonuara për gjendjen themelore autoimune.
Studimi kishte për qëllim të eksploronte nëse këto simptoma të shëndetit mendor mund të shërbenin si shenja paralajmëruese të hershme të shpërthimeve të sëmundjes në pacientët me lupus. Duke hetuar sistematikisht prevalencën, kohën dhe përparimin e simptomave si ankthet dhe halucinacionet, studiuesit shpresonin të zbulonin modele që mund të ndihmonin në parashikimin dhe menaxhimin e aktivitetit të sëmundjes.
Studiuesit kryen studimin e tyre të ri duke përdorur një qasje të metodave të përziera, duke kombinuar anketat sasiore dhe intervistat cilësore për të mbledhur të dhëna gjithëpërfshirëse mbi shëndetin mendor dhe simptomat neurologjike të përjetuara nga individët me sëmundje autoimune. Ata anketuan 676 njerëz që jetonin me lupus dhe 400 mjekë për të marrë një kuptim të gjerë të prevalencës dhe kohës së 29 simptomave të ndryshme, duke përfshirë depresionin, halucinacionet dhe humbjen e ekuilibrit.
Përveç anketave, studiuesit kryen intervista të detajuara me 69 pacientë që vuanin nga sëmundje sistemike autoimune reumatizmale (ku përfshihet lupus) dhe 50 mjekë. Këto intervista ishin gjysmë të strukturuara, duke i lejuar pjesëmarrësit të ndajnë përvojat dhe perspektivat e tyre në thellësi.
Një nga gjetjet më domethënëse ishte prevalenca e gjumit të ndërprerë të ëndrrave në mesin e pacientëve me lupus. Përafërsisht tre në pesë pacientë raportuan se kishin përjetuar makthe të gjalla dhe shqetësuese.
Një e treta e këtyre pacientëve treguan se këto ëndrra të ndërprera ndodhën më shumë se një vit para fillimit të simptomave të tjera të lupusit. Kjo sugjeron që ankthet mund të shërbejnë si një shenjë paralajmëruese e hershme, duke sinjalizuar fillimin e menjëhershëm të sëmundjes shumë kohë përpara se të shfaqen simptoma fizike më të njohura.
Halucinacionet ishin një tjetër simptomë e zakonshme e raportuar nga pacientët me lupus, me pak më pak se një në katër që i përjetonte ato. Është interesante se 85% e këtyre pacientëve përjetuan halucinacione rreth kohës së fillimit të sëmundjes ose më vonë.
Studimi zbuloi një model ku tre në pesë pacientë me lupus dhe një në tre pacientë me kushte të tjera të lidhura me reumatologjinë raportuan një rritje të gjumit të ndërprerë në ëndërr, shpesh të karakterizuar nga ankthe të gjalla dhe shqetësuese, pak para se të fillonin të përjetonin halucinacione. Këto gjetje sugjerojnë një progresion nga ankthet në halucinacione, duke treguar se këto simptoma mund të jenë pjesë e një spektri më të gjerë të manifestimeve neurologjike të lidhura me shpërthimet e sëmundjeve autoimune.
“Për shumë vite, unë kam diskutuar ankthet me pacientët e mi me lupus dhe kam menduar se ka pasur një lidhje me aktivitetin e tyre të sëmundjes,” shpjegoi autori i lartë i studimit David D’Cruz nga King’s College në Londër. “Ky hulumtim ofron prova për këtë dhe ne po inkurajojmë fuqimisht më shumë mjekë që të pyesin për ankthet dhe simptomat e tjera neuropsikiatrike – që mendohet të jenë të pazakonta, por në fakt shumë të zakonshme në autoimunitetin sistemik – për të na ndihmuar të zbulojmë shpërthimet e sëmundjes më herët.”
Të dhënat cilësore të mbledhura përmes intervistave me pacientë i dhanë më shumë thellësi këtyre gjetjeve. Pacientët i përshkruan ankthet e tyre si jashtëzakonisht të gjalla dhe shqetësuese, shpesh duke përfshirë tema të sulmimit, bllokimit, shtypjes ose rënies. Për shembull, një pacient nga Irlanda i përshkroi ankthet e tyre si “të tmerrshme, si vrasje, si lëkura që u del njerëzve”.
Këto përshkrime të gjalla nënvizojnë ndikimin e rëndë psikologjik të simptomave të tilla dhe lidhjen e tyre të mundshme me aktivitetin e sëmundjes. Për më tepër, përdorimi i termit “ditë” për të përshkruar halucinacionet i ndihmoi pacientët të kuptonin dhe artikulonin më qartë përvojat e tyre, duke çuar në ato që shumë i përshkruan si momente “llambë drite”.
Studimi gjithashtu theksoi një boshllëk në praktikën aktuale klinike. Shumë klinicistë nuk i kishin konsideruar më parë ankthet dhe halucinacionet si të lidhura me shpërthimet e sëmundjes. Megjithatë, pasi u prezantuan me gjetjet e studimit, shumica e klinicistëve ranë dakord se njohja e këtyre simptomave mund të shërbejë si një sistem paralajmërimi i hershëm, duke u mundësuar atyre që të ndërhyjnë më shpejt dhe potencialisht të parandalojnë shpërthime të rënda. Studiuesit theksuan rëndësinë e klinicistëve që të diskutojnë këto simptoma me pacientët e tyre dhe të dokumentojnë përparimin individual të simptomave të secilit pacient për të përmirësuar kujdesin.
“Është e rëndësishme që klinicistët të flasin me pacientët e tyre për këto lloj simptomash dhe të kalojnë kohë duke shkruar progresin individual të simptomave të secilit pacient,” tha autorja kryesore Melanie Sloan nga Departamenti i Shëndetit Publik dhe Kujdesit Parësor në Universitetin e Kembrixhit. “Pacientët shpesh e dinë se cilat simptoma janë një shenjë e keqe që sëmundja e tyre është gati të shpërthejë, por si pacientët ashtu edhe mjekët mund të ngurrojnë të diskutojnë shëndetin mendor dhe simptomat neurologjike, veçanërisht nëse nuk e kuptojnë se këto mund të jenë pjesë e sëmundjeve autoimune. .
Gjetjet e studimit sugjerojnë se ankthet dhe halucinacionet mund të jenë tregues të rëndësishëm të aktivitetit të sëmundjes. Por ka disa kufizime për t’u theksuar. Të dhënat u mbështetën shumë në vetë-raportimin e pacientit, i cili mund të jetë subjekt i paragjykimit të kujtimit. Për më tepër, studimi nuk verifikoi diagnozat dhe kampioni mund të mos jetë plotësisht përfaqësues i popullatës më të gjerë të pacientëve. Nevojiten kërkime të mëtejshme për të testuar në mënyrë sasiore teorinë se simptomat neurologjike dhe psikiatrike mund të shërbejnë si tregues të hershëm të shpërthimeve të sëmundjes autoimune.
Studimet e ardhshme duhet të eksplorojnë gjithashtu mekanizmat e mundshëm që qëndrojnë në themel të lidhjes midis gjumit të ndërprerë të ëndrrave, maktheve dhe aktivitetit të sëmundjes autoimune. Kjo mund të përfshijë ekzaminimin e ndryshimeve në aktivitetin e trurit dhe funksionin imunitar gjatë përparimit të sëmundjes.
Guy Leschziner, një autor studimi dhe neurolog në spitalin Guys dhe St Thomas, dhe autor i Botës së Fshehtë të Gjumit, tha: “Ne kemi qenë prej kohësh të vetëdijshëm se ndryshimet në ëndërrim mund të nënkuptojnë ndryshime në shëndetin fizik, neurologjik dhe mendor, dhe ndonjëherë mund të jenë tregues të hershëm të sëmundjes. Megjithatë, kjo është prova e parë që ankthet mund të na ndihmojnë gjithashtu të monitorojmë një gjendje kaq të rëndë autoimune si lupusi dhe është një nxitje e rëndësishme për pacientët dhe mjekët që simptomat e gjumit mund të na tregojnë për rikthimin e afërt.
Studimi, “Prodromet neuropsikiatrike dhe koha e simptomave në lidhje me fillimin e sëmundjes dhe/ose shpërthimet në SLE: rezultate nga studimi ndërkombëtar INSPIRE i metodave të përziera”, u autorizua nga Melanie Sloan, James A. Bourgeois, Guy Leschziner, Thomas A. Pollak, Mervi Pitkanen, Rupert Harwood, Michael Bosley, Alessandra Bortoluzzi, Laura Andreoli, Wendy Diment, James Brimicombe, Mandeep Ubhi, Colette Barrere, Felix Naughton, Caroline Gordon dhe David D’Cruz.