A e keni pyetur ndonjëherë veten pse arrini të merrni një meze të lehtë pasi shkoni në palestër?
Hulumtimet tregojnë se ushtrimet fizike shpesh çojnë në rritjen e konsumit të ushqimit, pavarësisht nëse trajtoni veten për një punë të kryer mirë ose rimbushjen e energjisë që keni djegur.
Me transmetimin e ngjarjeve të panumërta sportive dhe ekranet tona të mbushura vazhdimisht me gara sportive, lind një pyetje e re: A mund të ndikojë edhe shikimi i sporteve në ekran sa hamë?
Përgjigja është po. Hulumtimi ynë i bashkëautor me Jannine Lasaleta zbulon se shikimi i videove sportive mund të rrisë konsumin e ëmbëlsirave. Por historia ka më shumë: vështirësia e sporteve që po shikoni luan një rol vendimtar në këto efekte.
Nga ekranet tek ushqimi i padëshiruar
Fillimisht ftuam 112 studentë në laboratorin eksperimental të Grenoble Ecole de Management për të parë një video dhe për të provuar disa karamele. Gjysma e studentëve shikuan një video me burra dhe gra duke luajtur sport, ndërsa gjysma tjetër pa asnjë aktivitet fizik.
Më pas i dhamë secilit student një filxhan karamele prej 70 g dhe i kërkuam të gjykonin cilësinë e tyre për tre minuta. Nxënësit që panë videon e sportit hëngrën më shumë karamele se sa ata që panë atë pa aktivitet fizik.
Testi ynë fillestar zbuloi kështu se shikimi i videove sportive mund të rrisë konsumin e ëmbëlsirave, por ja ku është kthesa: studentët meshkuj kënaqeshin me shumë më tepër ëmbëlsira sesa studentet femra, kështu që ndoshta rezultatet u shkaktuan nga konsumimi i meshkujve. Plus, ne ishim ende të pasigurt nëse lloji i sportit të ndjekur ndikon në marrjen e ëmbëlsirave.
Për të mësuar më shumë, ne ftuam vetëm studentet femra të shikojnë video që portretizojnë sporte të lehta (vrapim të lehtë) ose të vështira për t’u kryer (atletikë kërcim së gjati, gjimnastikë, bejsboll, regbi ose ngjitje shkëmbi). Më pas, studentët u ftuan të provonin të njëjtat karamele si më parë.
Studentët që shikuan videon e lehtë sportive (duke treguar një grua dhe një burrë duke vrapuar nëpër peizazhe të ndryshme) hëngrën shumë më tepër karamele (30,1 gramë) sesa ata që shikuan videon e vështirë sportive (18 gramë).
Kështu, mund të konkludojmë se lehtësia ose vështirësia e ushtrimit të treguar ndikon ndjeshëm në konsumimin e ëmbëlsirave – shikimi i sporteve të thjeshta për t’u kryer çon në konsumim dukshëm më të lartë të ëmbëlsirave sesa shikimi i atyre të vështira.
Pse po ndodh kjo?
Për të shpjeguar gjetjet tona, ne shikuam kërkimet mbi motivimin e qëllimit. Kur njerëzit mendojnë se nuk po arrijnë një qëllim, ata shtyjnë më shumë; por sapo shohin përparim, ata priren të plogështien.
Për shembull, pas një stërvitjeje, ata që synojnë të qëndrojnë në formë mund të ndjejnë se kanë bërë përparim të mirë dhe më pas të lehtësojnë përpjekjet e tyre. Kjo mund të çojë në një rënie të motivimit për të ndjekur qëllimet e lidhura, si ushqimi i shëndetshëm.
Hulumtimet tregojnë se arritja e qëllimeve më të vogla (si stërvitja) mund t’i bëjë njerëzit të ndiejnë se kanë fituar një pushim, gjë që mund të rezultojë në kënaqjen më shumë me ushqimin. Pra, përfundimi i një stërvitje mund t’ju bëjë më të prirur të shpërbleni veten me ushqim shtesë sesa nëse nuk do ta kishit përfunduar seancën tuaj.
Dhe pse femrat janë më të ndjeshme ndaj fenomenit të të ngrënit më shumë karamele pas shikimit të një videoje sportive që realizohet lehtë? Thjesht sepse prej kohësh është treguar se gratë shqetësohen më shumë për peshën e tyre sesa burrat dhe për këtë arsye qëllimet e tyre të dietës janë më të spikatura.
Hulumtimi ynë sugjeron që thjesht shikimi i sporteve mund të çojë në një ndjenjë të përmbushjes së qëllimeve të fitnesit. Kur njerëzit mund ta imagjinojnë veten duke bërë aktivitetin që po shikojnë, ata ndihen sikur kanë ushtruar tashmë, gjë që mund të çojë në zgjedhje më të këndshme ushqimore.
Nëse ata e perceptojnë ushtrimin e treguar si të lehtë dhe jo të vështirë, ata mund ta imagjinojnë më lehtë veten duke e bërë atë, duke çuar në ndjenja më të mëdha përparimi drejt qëllimeve të tyre të fitnesit. Kjo arritje e perceptuar mund t’i bëjë ata të ndiejnë se kanë fituar të drejtën për t’u kënaqur dhe për të ndikuar në kërkimin e tyre për një shpërblim, shpesh duke rezultuar në rritjen e marrjes së ushqimit.
Edhe çfarë?
Kjo njohuri mund të përdoret nga politikëbërësit ose tregtarët që synojnë të inkurajojnë stile jetese të shëndetshme. Kur promovoni aktivitete të shëndetshme duke përfytyruar aktivitetin fizik që duket shumë i lehtë, njerëzit mund të ndjejnë një ndjenjë më të madhe arritjesh që mund të rezultojë mbrapsht dhe të çojë në rritje të konsumit.
Ne sugjerojmë shfaqjen e një ushtrimi të lehtë (si ecja ose vrapimi) i ndjekur nga një më i ashpër (si vrapimi në sprint ose vrapimi maratonë) si një zgjidhje alternative.
Kjo qasje mund t’i motivojë njerëzit të fillojnë me ushtrimet bazë, duke kujtuar se ka ende një rrugë të gjatë për të bërë për të arritur qëllimet e tyre të fitnesit. Kjo strategji mund të ofrojë një alternativë për të promovuar aktivitetin fizik pa dhënë një ndjenjë të rreme të arritjes.
Pra, çfarë është për ne? Kini kujdes se si shikimi i sporteve mund të ndikojë në zakonet tona të të ngrënit. Nëse synoni të qëndroni në rrugën e duhur me dietën tuaj, shikoni sporte më sfiduese – thjesht mund t’ju ndihmojë t’i rezistoni atij çokollate shtesë.
Për më tepër, kur vendosni qëllime diete, kujtojini vetes se përparimi i vërtetë vjen nga përpjekjet e vazhdueshme, jo vetëm duke imagjinuar veten duke bërë një stërvitje. Angazhohuni në aktivitete që ju sfidojnë vërtet dhe kombinojini ato me zakone të kujdesshme të të ngrënit. Në këtë mënyrë, ju mund të shmangni kurthin e ndjenjës së qëllimit të fitnesit të përmbushur para kohe dhe më pas të teproni.
Si përfundim, a duhet t’i shikoni Lojërat Olimpike nëse doni të vazhdoni me dietën tuaj? Sigurisht, por mund të jetë më mirë të zgjidhni aktivitetet fizike që i keni më të vështirat për t’u kryer – dhe t’i shikoni ato pa moderim.
Birau Mia, profesor i asociuar i marketingut, EM Lyon Business School dhe Carolina OC Werle, Profesor i marketingut, Grenoble École de Management (GEM)
Ky artikull është ribotuar nga The Conversation nën një licencë Creative Commons. Lexoni artikullin origjinal.